• 04.02.2025

Estetik Müdahale Sonucu Oluşan Zararlara Karşı Başvurulacak Hukuki Yollar

 Genel Olarak Estetik Müdahalelerde Bilgilendirmenin Önemi   Estetik müdahaleler genellikle dış görünüşün düzeltilmesi , bir yapısal bozukluğun giderilmesi veya hastanın isteğine göre güzelleştirilmesidir.Burada bir anomalinin ivedi tedavisi veyahut yaşamsal fonksiyonların düzeltilmesi genel çerçevesi ile mevcut değildir.Dolayısıyla ivedi bir müdahale değildir.Bu noktada aydınlatma yükümlülüğü açısından diğer tıbbi müdahalelerden ayrılmaktadır.Estetik müdahaleler aynı zamanda hukukta doğurduğu sonuç açısından da diğer tıbbi müdahalelerden ayrılmaktadır.Tıbbi müdahalelerde hasta ile doktor arasında oluşan ilişki vekalet sözleşmesi şeklinde değerlendirilmektedir.Burada tıbbi bir müdahale taahhüt edilse de hastaya iyileştirme taahhüdü verilmez.Halbuki estetik müdahalelerde hasta ile doktor arasındaki ilişki eser sözleşmesidir ve hastaya ayıpsız bir sonuç verilmelidir.Pek tabi diğer tıbbi müdahaleler için de hekimin özen borcu bulunmaktadır.Her ne kadar sonucu taahhüt etmese özenli davranmadığı takdirde ortaya çıkan zararlardan malpraktis kapsamında sorumlu tutulacaktır.Estetik müdahalelerde ise hekim , hastanın talepleri doğrultusunda yüklendiği işin sonucunu taahhüt etmiştir.Yargıtayca kabul edilen görüş budur.Eser sahibi yani hekim , hastasına özen ve sadakat yükümlükleri gereği yaklaşmalı , işini fen ve sanat kurallarına göre icra etmeli ve en önemlisi hastaya yapılacak müdahale sonucu ortaya çıkabilecek komplikasyonlar konusunda hastanın aydınlatılmış rızasını almalıdır.Hekim ihbar zorunluluğunu es geçerek hastasına komplikasyonları anlatmadıysa bu durumdan sorumlu tutulacaktır.Bu aydınlatma süreç;müdahale ;teşhis ve riziko aydınlatmaları başlıkları altında ayrı ayrı yapılmalıdır.Yargıtay 3.H.D.karın yağları aldırma ameliyatı öncesinde hastanın imzaladığı onam formunun genel ve soyut ifadeler içerdiği gerekçesi ile hekimi haksız bulmuştur.Yine bir kararda şeker ve kalp hastası olan hastanın liposakşın ameliyatı esnasında mevcut rahatsızlığının akut hale gelerek ölüme sebep olduğu vakada hekim haksız bulunmuştur.Bu bahsedilen aydınlatmalar tüm estetik işlemler için geçerlidir.Dolgu ;Botoks vs gibi enjeksiyonel işlemlerde de kalıcı hasar ve komplikasyonlarla ilgili aydınlatma yapılması hastanın daha sonra başvuracağı hukuki yolların belirlenmesi açısından zaruridir. Biyoloji ve Tıbbın Uygulanması Bakımından İnsan Haysiyetinin Korunması Sözleşmesi :İnsan Hakları Biyotip Sözleşmesi 5.madde ve Avrupa ‘da Hasta Haklarının Geliştirilmesi Bildirgesi’nde  Türk Mevzuatında Hekimlik Meslek Etiği Kuralları Md.26’ya göre de ,Aydınlatma yükümlülüğünün hastanın müdahaleye karar vermesi açısından önemli bir nokta olduğu vurgulanmıştır.Estetik müdahalelerde hekim imkanı varsa eseri 3D sonuçları ile gösterebilmelidir. Kamu sağlık hizmetleri alan hastada oluşan zarar eğer hekim açısından ağır hizmet kusuru var ise , idareden de tazmin edilebilir.Bu noktada açılacak davalar ,idari davalardır.Komplikasyon kelime anlamı itibariyle izin verilen risktir.Tıbbi ve estetik müdahalelerin komplikasyonları da klasik tıp literatürüne göre belirlenir.Burada hekimin aydınlatılmış rıza alındıktan sonra oluşan komplikasyon açısından hekimin standart uygulamada üzerine düşen özen ve sadakat yükümlülüklerine yerine  getirmiş olması ,ileride zararın tazmini açısından doğacak sorunlar nitelendirilirken önem arz edecektir.Türk Tabipler Birliği Etik İlkeleri Md. 13 açısından değerlendirildiğinde bilgisizlik ;deneyimsizlik ve ilgisizlik nedeniyle hastanın zarar görmesi kötü hekimlik sonucuna varacaktır.Tabiki burada şunu unutmamak gerekir endikasyonun (gerekli görülen tıbbi müdahalenin) modern tıbbın gerekliliklerine ve hekimlik kurallarına göre icra eden hekim ve sağlık personelinin kusuru olmayacaktır.Hatalı tıbbi uygulamadan söz etmek için öncelikle uygulamayı yapan kişinin yetkili olması gerekir.Aksi takdirde hatalı tıbbi uygulamadan söz etmek mümkün değildir.1219 Sayılı  Kanun’da bu kişiler sayılmıştır.(ilgili hekimler ve sağlık personelleri) Malpraktis şu şekillerde ortaya çıkabilir:Hatalı ;taksirli veya ihmali davranışla ,tedavi ve tedavi sonrası yükümlülüklerin ihlali ile ,sağlık hizmet sürecine ilişkin tıbbi hatalar ile (yanlış teşhis ;organizasyon hatası ;gecikme )Hangi şekilde gerçekleşirse gerçekleşsin hekimin müdahalesi ile  ortaya çıkan zarar açısından illiyet (nedensellik)bağı olması gerekir.Burada malpraktis ile komplikasyon ayrımını iyi yapmak gerekir.Meydana çıkan sonuç öngörülemeyen ;önlenemeyen ;kaza veya tesadüf niteliğinde ise sorumluluk doğmayacaktır.Öngörülebilen ve önlenemeyen komplikasyon ise hekim tarafından hastanın aydınlatılmış rızası alınarak ve gerekli özen ve sadakat gösterildiği takdirde sorumluluk doğmaz.Öngörülebilen ve önlenebilen bir zarar doğduysa bu artık malpraktisin konusudur.Ve hekimin sorumluluğundan bahsedilir.   Estetik Müdahale Sonrası Oluşan Zarar Sonucu Hastanın İzleyeceği Hukuki Yollar             Estetik müdahale sonrası oluşan zarardan hekimin sorumlu tutulabilmesi için sözleşmeye aykırı davranış ;kusur ;zarar ve illiyet bağı olması gerekir.TBK md.115’e göre hekimin hafif kusurundan sorumlu tutulamayacağına ilişkin müdahale öncesi imzalatılan her türlü belge de geçersiz sayılacaktır.

1. Sağlık Kuruluşuna Başvuru

Estetik operasyon sırasında veya sonrasında bir problem yaşandıysa, ilk adım olarak ilgili sağlık kuruluşuna veya doktorun kendisine başvurarak mağduriyetin düzeltilmesini talep edebilirsiniz. Bu başvuru yazılı şekilde yapılmalı ve durum açıkça ifade edilmelidir.

2. Sağlık Bakanlığı ve İl Sağlık Müdürlükleri

Tedavi sürecinde bir hata veya ihmal olduğunu düşünüyorsanız, Sağlık Bakanlığı’nın Hasta Hakları Birimi veya İl Sağlık Müdürlüğü’ne şikayet dilekçesi verebilirsiniz. Şikayetiniz değerlendirildikten sonra sağlık kuruluşuna yaptırım uygulanabilir veya bilirkişi incelemesi yapılabilir.

3. Türk Tabipleri Birliği’ne Başvuru

Eğer ilgili doktorun meslek etiğine aykırı bir davranışta bulunduğunu düşünüyorsanız, Türk Tabipleri Birliği’ne başvurarak mesleki bir soruşturma başlatılmasını talep edebilirsiniz.

4. Tüketici Hakem Heyeti veya Mahkemeleri

Estetik operasyon hizmeti, Tüketici Kanunu kapsamında değerlendirilebilir. Hizmetten kaynaklanan bir mağduriyet durumunda, Tüketici Hakem Heyeti veya doğrudan Tüketici Mahkemesi’ne başvurabilirsiniz. Tüketici Hakem Heyeti’ne başvurular genellikle belirli bir parasal sınırın altındaki uyuşmazlıklar için yapılır.  

5. Hukuki Süreç Başlatma (Tazminat Davası)

Estetik operasyon sırasında veya sonrasında hata, ihmal veya komplikasyon nedeniyle zarara uğradıysanız, hukuki süreç başlatabilirsiniz. Bu kapsamda:

• Maddi(tedavi giderleri ;kazanç kaybı;çalışma gücü kaybı ;destekten yoksun kalma ) ve Manevi Tazminat Davası açabilirsiniz.Zarar gördüğünü iddia eden kişi ispat edecektir.Burada ispat yükü hastaya aittir.
• Tazminat davası için hukuki bir zeminin olması adına operasyon sürecine ilişkin raporlar, fatura, yazışmalar ve görseller gibi tüm belgeleri toplamalısınız.

6. Ceza Soruşturması

Eğer estetik operasyonda ciddi bir ihmal veya kast söz konusuysa, savcılığa suç duyurusunda bulunabilirsiniz. Bu durumda:

• Doktor veya sağlık personeli hakkında taksirle yaralama veya kasten yaralama suçlamasıyla ceza soruşturması başlatılabilir.

7. Uzman Avukat ile Görüşme

Estetik operasyonlardan kaynaklanan mağduriyetler hem sağlık hukuku hem de tüketici hukuku alanını kapsadığından, bu konuda uzman bir avukattan destek almanız çok önemlidir. Avukatınız, süreçte gerekli dilekçeleri hazırlayıp sizi en doğru şekilde yönlendirecektir. Not: Hangi yola başvuracağınız, yaşanan mağduriyetin niteliğine ve boyutuna bağlıdır. İlgili belgeleri saklamak ve süreci dikkatle takip etmek, hakkınızı aramanızda oldukça önemlidir. Estetik operasyonlardan kaynaklanan mağduriyetlerle ilgili başvurular ve süreçlere dair uygulanabilir mevzuatlar şu şekildedir:

1. Anayasa Hükümleri

• Türkiye Cumhuriyeti Anayasası Madde 17: Herkes, maddi ve manevi varlığını koruma ve geliştirme hakkına sahiptir. Sağlık hizmetlerinin yanlış uygulanması bu hakkın ihlali anlamına gelir.

2. Türk Borçlar Kanunu (TBK)

• Madde 49 (Haksız Fiil Sorumluluğu): Hukuka aykırı bir fiil ile bir başkasına zarar veren kişi, bu zararı gidermekle yükümlüdür.
• Madde 112 ve 114 (Borçların İfası ve Sözleşmeye Aykırılık): Sözleşmeden doğan yükümlülüğün yerine getirilmemesi veya eksik getirilmesi durumunda hizmet sağlayıcısı sorumlu tutulabilir.

3. Türk Ceza Kanunu (TCK)

• Madde 85 (Taksirle Öldürme): Hekim hatası sonucu ölüm meydana gelirse bu madde uygulanır.
• Madde 86 (Kasten Yaralama): Bilinçli ihmal veya kasıtlı yanlış müdahaleler için uygulanabilir.
• Madde 89 (Taksirle Yaralama): Operasyon sırasında taksirle yaralamaya neden olunması durumunda devreye girer.

4. Hasta Hakları Yönetmeliği

• Madde 4 (Hasta Haklarının Korunması): Hasta, sağlık hizmetlerinden güvenli şekilde faydalanma hakkına sahiptir.
• Madde 15 (Bilgilendirilme Hakkı): Hasta, yapılacak tıbbi işlem hakkında tüm risk ve sonuçlar dahil bilgilendirilmelidir.
• Madde 16 (Rıza Hakkı): Hasta, bilgilendirilmiş onam vermeden işlem yapılamaz.

5. Estetik Cerrahi ile İlgili Özel Düzenlemeler

• Tababet ve Şuabatı Sanatlarının Tarzı İcrasına Dair Kanun (1928): Estetik operasyonlar sadece bu alanda uzman hekimler tarafından yapılabilir.
• Özel Hastaneler Yönetmeliği: Özel hastanelerde yapılan estetik müdahaleler, belirli kalite standartlarını sağlamalıdır.
• Sağlık Hizmetleri Temel Kanunu Madde 3: Sağlık kuruluşlarının hasta güvenliği ve hizmet kalitesi ilkelerine uyması zorunludur.

6. Tüketicinin Korunması Hakkında Kanun (TKHK)

• Madde 13 (Ayıplı Hizmet): Sağlık hizmeti ayıplı ise hasta, hizmetin yeniden görülmesini veya zararın tazminini talep edebilir.
• Madde 73: Tüketici, uğradığı zararın giderilmesi için Tüketici Hakem Heyeti veya mahkemeye başvurabilir.

7. Türk Tabipleri Birliği Disiplin Yönetmeliği

• Madde 6 (Meslek Etiği İlkeleri): Hekimler, hastalarının fiziksel ve psikolojik sağlığını tehlikeye atacak eylemlerden kaçınmalıdır.

8. Medeni Kanun

• Madde 24 (Kişilik Hakları): Estetik operasyon sonrası kişilik haklarına saldırı varsa zarar gören kişi tazminat talebinde bulunabilir.

9. Reklam Yönetmeliği ve Ticari İletişim İlkeleri

• Sağlık Bakanlığı Mevzuatları: Estetik cerrahi hizmetlerinin reklam ve tanıtımında yanıltıcı bilgiler verilmesi yasaktır.

Bu mevzuatlar, hem estetik cerrahi hizmetlerinde kalite ve güvenlik standartlarını belirler hem de olası mağduriyetlerin çözümü için hukuki zemin oluşturur. Her duruma özel başvurular için avukat desteği alınması tavsiye edilir.5 yıllık ve 20 yıllık dava zamanaşımı sürelerine dikkat edilmelidir.Yetkili ve görevli mahkeme :Estetik operasyonun yapıldığı yer Tüketici Mahkemesidir.Hukuk davası açacak olanlar öncelikle Arabuluculuğa başvuru yapmak zorundadırlar.Usuli işlemlerin doğru tatbiki için yasal danışman şarttır.